Badania kardiologiczne

Stawianie diagnozy

Jak stawiana jest diagnoza arytmii?

Istnieje kilkadziesiąt różnych arytmii. Niektóre mogą spowodować zgon pacjenta, podczas gdy inne są zupełnie łagodne. Niektóre powodują ostre dolegliwości jak galopujące kołatania serca a inne pozostają bezobjawowe przez całe życie.  

Aby postawić diagnozę konkretnej arytmii należy przeprowadzić badania elektrokardiograficzne (EKG, Holter etc.), które mają tym większą wartość, jeśli zostaną przeprowadzone w czasie trwania arytmii. Diagnoza postawiona tylko na podstawie objawów może być mylna. Dzieje się tak, ponieważ te same arytmie mogą dawać różne objawy u pacjentów, a różne arytmie mogą dawać z kolei takie same objawy.  

W dodatku, pomiędzy kolejnymi epizodami arytmii, zapis EKG może być zupełnie normalny. Wielu pacjentów, u których wystąpił napad częstoskurczu trwający 10 minut, zgłasza się do lekarza tuż po ataku. EKG nie wykazuje żadnych zmian, a pacjenci są błednie diagnozowani jako posiadający napad paniki. Postawienie trafnej diagnozy jest w tych sytuacjach bardzo trudne aż do momentu, kiedy EKG zostanie zrobione właśnie w czasie trwania napadu arytmii.
Kiedy arytmia staje się utrwalona i obecna jest cały czas, jak to często ma miejsce w migotaniu przedsionków, diagnoza staje się o wiele łatwiejsza. Wyzwaniem jest postawienie trafnej diagnozy kiedy arytmia ma postać napadową i trudno ją uchwycić w badaniach. Wtedy warto roważyć zastosowanie długoterminowego monitorowania serca. 

Monitorowanie długoterminowe to w istocie EKG, które pacjent może zabrać ze sobą do domu, do pracy. Obejmuje dwie kategorie:  zapis holterowski oraz tzw. ?event monitor?. Holter wykonuje zapis ciągły zwykle przez 24 godziny. Jego zaletą jest to, że każde uderzenie serca w ciągu dnia może być poddane analizie. Podstawową wadą jest fakt, że jeżeli arytmia nie wystąpi w ciągu dnia badania to Holter będzie bezużyteczny.?Event monitor? jest zapisem trwającym nawet do 30 dni. Zaletą tego badania jest jego dłuższy czas trwania co może ułatwić ?uchwycenie? arytmii.  Wadę stanowi to, że badanie musi być aktywowane przez pacjenta przez linię telefoniczną co wymaga pewnych działań ze strony pacjenta i może stanowić dla części chorych problem. Najlepszym rozwiązaniem jest mobileHolter - usługa która zawiera w sobie: dowolnie długie badanie holterowskie (na przyklad 3 dniowe, tygodniowe, ale też 48 godzinne), elementy ?event monitora? czyli możliwość wybrania przez pacjenta na ekranie urządzenia symptomów jakie właśnie odczuwa (bez konieczności uruchamiania urządzenia) np.: palpitacje, duszności, zmęczenie, kołatanie itp oraz, jako trzeci element składowy - stałą kontrolę jakości zapisu badania, jaką prowadzi zespół wykwalifikowanych techników EKG za pośrednictwem technologii telemetrycznej. Dowiedz się więcej

Dla stanów, które wystepują w czasie wysiłku, wykonywany jest test wysiłkowy. Badanie takie nadzorowane przez lekarza, często umożliwia uchwycenie napadu arytmii i postawienie diagnozy. Dla omdleń stosuje się z kolei tzw. test pochyleniowy, który powodując epizod omdlenia przybliża do prawidłowej diagnozy. W końcu, kiedy wszystko zawiodło należy wykonać badanie elektrofizjologiczne.

Podsumowując, istnieje duża ilośc testow i badań, które można wykonać celem postawienia trafnej diagnozy arytmii.Różne testy mają różne zastosowania diagnostyczne i nie wszystkie są odpowiednie dla każdego pacjenta. Lekarz powinien dokonać wyboru, które testy są odpowiednie dla danego przypadku.

Badania kardiologiczne

EKG

Elektrokardiografia jest metodą diagnostyczną, której celem jest rozpoznanie przebiegu zjawisk elektrycznych w sercu. Badanie to polega na rejestracji zmian potencjałów elektrycznych powstających na powierzchni ciała pod wpływem prądu elektrycznego wytwarzanego i rozprzestrzeniającego się w sercu. Elektrokardiograf, czyli urządzenie służące do tego badania, odbiera potencjały ze skóry dzięki specjalnym elektrodom umieszczanym w odpowiednich miejscach ciała. Potencjały te są wzmacniane i zapisywane przez aparat na papierze w postaci tzw. krzywej EKG.

Badanie elektrokardiograficzne jest niebolesne i należy do badań nieinwazyjnych. W czasie badania pacjent leży na wznak. Powinien być odprężony, gdyż napięcie lub drżenie mięśni szkieletowych zakłóca zapis EKG. Elektrody o metalowych zakończeniach mocuje się na kończynach pacjenta i na klatce piersiowej. Do umocowania elektrod służą gumowe, elastyczne paski lub "przyssawki". Umieszczając 6 elektrod na kończynach i 6 na powierzchni klatki piersiowej uzyskujemy 12 tzw. odprowadzeń: 3 odprowadzenia kończynowe dwubiegunowe (podpisywane symbolami I, II i III), 3 odprowadzenia kończynowe jednobiegunowe (oznaczamy je na krzywej symbolami aVR, aVL i aVF) oraz 6 odprowadzeń przedsercowych (od V1 do V6).

Otrzymany w ten sposób elektrokardiogram pozwala na dokonanie pomiarów różnych charakterystycznych elementów krzywej EKG, zwanych odstępami, odcinkami i załamkami, których wartości są odzwierciedleniem miejsca i czasu trwania zjawisk elektrycznych w mięśniu sercowym.

ECHO serca (echokardiografia)

Jest badaniem struktur i ruchów serca przy pomocy odpowiedniego aparatu USG. Echo serca można przeprowadzić w celu oceny budowy i działania zastawek serca, pomiaru wielkości i pracy komór serca, diagnostyki wad serca oraz nowotworów mięśnia sercowego. To badanie pozwala również zdiagnozować obecność płynu (np. krwi) w worku osierdziowym otaczającym serce. Na głowicę aparatu (urządzenie w kształcie małego cylindra, które wysyła i odbiera fale dźwiękowe) nakładany jest żel a następnie głowicę przykłada się pod różnymi kątami do klatki piersiowej w okolicy serca. Obraz serca jest pokazywany i nagrywany na specjalnym monitorze. Echokardiografia jest badaniem bezbolesnym i niezwiązanym z żadnym ryzykiem dla pacjenta. Nie wymaga żadnych szczególnych przygotowań ani opieki po badaniu.

Holter EKG

Urządzenie rejestrujące pracę serca (EKG), w sposób ciągły przez 24 godziny na dobę wykonywane jest, aby ocenić aktywność elektryczną serca w ciągu całej doby. Podczas wizyty lekarskiej, u pacjenta przyklejone zostają specjalne jednorazowe elektrody. Zapis EKG w sposób ciągły rejestrowany jest na nośniku danych np. karcie pamięci Flash w urządzeniu przypominającym wielkością i wyglądem walkmana. Z urządzeniem pacjent nie rozstaje się przez cały czas badania. Badanie ma sens jeśli rejestruje czynność serca podczas normalnego dnia (praca, codzienne czynności domowe, aktywny wypoczynek, sen). Nie wolno jednak wchodzić z holterem pod prysznic lub zanurzać się w wodzie. Po 24 godzinach aparat jest zdejmowany w pracowni holterowskiej, zapis wprowadzany do komputera a następnie zapisane dane oceniane przez kardiologa.

Test wysiłkowy

Test wysiłkowy polega na ocenie pracy serca w trakcie wysiłku i wzrastającego zapotrzebowania na tlen. Test jest przeprowadzany na ruchomej bieżni lub rowerze treningowym. W trakcie badania powoli podnoszony jest kąt nachylenia bieżni lub zwiększany opór pedałowania co powoduje wzrost pracy serca.

W trakcie testu ciągle monitorowane są: częstość i rytm pracy serca oraz ciśnienie tętnicze. Pacjent jest proszony o informowanie o wszelkich niepokojących objawach takich jak ból w klatce piersiowej, zawroty głowy, duszność albo duże zmęczenie. Wystąpienie tych objawów spowoduje zakończenie testu.

Test wysiłkowy umożliwia wykrycie choroby serca we wczesnym stadium i pozwala rozpocząć leczenie by nie dopuścić do stanu kiedy objawy będą zauważalne w spoczynku. Po zawale serca test wysiłkowy pomaga ocenić jaki rodzaj ćwiczeń jest korzystny dla rehabilitacji serca a jaki może spowodować uszkodzenia.

Celem badania jest:

• wyjaśnienie przyczyn bólu w klatce piersiowej,
• sprawdzenie jak funkcjonuje serce po zawale,
• sprawdzenie efektywność przepisanych leków,
• zdiagnozowanie zaburzeń rytmu serca ujawniające się po wysiłku,
• ustalenie planu rehabilitacji u osoby po zawale serca albo z chorobą serca.

Badanie elektrofizjologiczne 

Jest inwazyjnym badaniem, wymagającym wprowadzenia do serca specjalnych elektrod. Wykonywane jest w celu dokładnego rozpoznania rodzaju arytmii i wyboru optymalnej metody leczenia. Elektrody połączone są z komputerem, dzięki czemu lekarz dokonuje wewnątrzsercowej rejestracji EKG i stymulacji serca w wybranych obszarach, umożliwiając w ten sposób dokładne określenie rodzaju zaburzeń rytmu. W czasie badania serce jest pobudzane do szybszej pracy. Zazwyczaj odczuwane jest to przez pacjentów jako kołatanie lub szybkie, nierówne bicie serca. Często podawane są również leki w celu sprawdzenia ich wpływu na pracę serca. Przez cały czas badania elektrofizjologicznego, pacjent jest przytomny i może rozmawiać z lekarzem . Czas trwania badania jest różny u różnych pacjentów.  Po rozpoznaniu arytmii, u znacznej części chorych przeprowadzany jest zabieg ablacji.

Inwazyjne badanie elektrofizjologiczne (EPS) oraz ablację 

Wykonuje się zawsze po uzyskaniu świadomej, pisemnej zgody chorego. Bezpośrednio przed badaniem stosuje się dożylnie środek znieczulający a także dożylnie lek przeciwbólowy (tuż przed mementem ablacji prądem o wysokiej częstotliwości).
U dzieci, zarówno EPS jak i ablację prądem RF wykonuje się znieczuleniu ogólnym, a po 15-16 roku życia te zabiegi przeprowadza się często w głębokiej sedacji (obniżenia aktywności ośrodkowego układu nerwowego za pomocą środków farmakologicznych bez wyłączenia świadomości pacjenta).

Tilt test 

Test pochyleniowy (ang. tilt test) to badanie stosowane w diagnostyce omdleń wazowagalnych. Test pochyleniowy pozwala na ocenę układu krążenia pacjenta w warunkach zbliżonych do występujących podczas pionizacji ciała. Test wykonuje się na specjalnym stole z podpórką na nogi, na którym umieszcza się pacjenta i w sposób ciągły monitoruje się  jego EKG oraz ciśnienie tętnicze.
Badanie przeprowadza się w trzech etapach (fazach):

• faza wstępna przeprowadzona w pozycji leżącej - pacjent leży spokojnie aby uzyskać stabilizację układu krążenia. Czas trwania tej fazy wynosi 5-20 minut (ponad 20 minut, jeśli zachodzi konieczność założenia dojścia dożylnego)
• faza bierna - wykonuje się pionizację około 60-70 stopni przy braku stosowania jakichkolwiek leków. Czas trwania tej fazy powinien wynieść 20-45 minut
• faza aktywna - w przypadkach ujemnej fazy biernej stosuje się prowokację farmakologiczną podając izoproterenol dożylnie lub nitroglicerynę podjęzykowo. Czas trwania tej fazy (obserwacji pacjenta) wynosi 15-20 minut.

Badanie kończy się po przeprowadzeniu wszystkich faz badania lub po nastąpieniu omdlenia pacjenta.